Welke rechtsvorm kiezen?

Rechtsvormen
  • Auteur:

    Saskia Oegema onderzoekt en schrijft al 3 jaar voor verschillende websites in de financiële dienstverlening. Met haar financiële expertise is zij content specialist voor Onderneming.nl. Saskia heeft een Bachelor Bedrijfseconomie en Master in Economics – met als specialisatie Corporate Finance and Control – behaald aan de Radboud Universiteit van Nijmegen.

  • Laatst bijgewerkt: 3 april 2024
  • Leestijd: 5 minuten

Voordat je een bedrijf opricht, moet je een rechtsvorm kiezen. De rechtsvorm bepaalt onder meer wie aansprakelijk is en welke belastingen moeten worden betaald. Maar welke rechtsvorm is geschikt? Het onderstaande stappenplan helpt ondernemers bij het maken van de juiste keuze.

Een rechtsvorm kiezen

Ga je een bedrijf inschrijven bij de Kamer van Koophandel (KvK)? Bepaal dan eerst de rechtsvorm van de onderneming. De rechtsvorm moet passen niet alleen bij het bedrijf, maar ook bij jou als ondernemer passen. Een rechtsvorm heeft veel invloed op hoe bepaalde zaken worden geregeld. Bij eventuele schulden bepaalt de rechtsvorm bijvoorbeeld wie aansprakelijk is. Maar dat is niet het enige. Er spelen meer zaken mee, zoals belastingverplichtingen en oprichtingseisen.

Het kiezen van de juiste rechtsvorm is belangrijk. Hierbij staan 5 vragen centraal:

  1. Wat is de samenstelling van de onderneming?
  2. Wel of niet persoonlijk aansprakelijk?
  3. Wat is het meest voordelig wat betreft belastingen?
  4. Wel of geen personeel in dienst?
  5. Wat zijn de oprichtingseisen?

Door deze vragen te beantwoorden, wordt duidelijk welke rechtsvorm het beste past bij jouw onderneming. Dat gaat zo:

Wie zijn de ondernemers?

Ondernemen kan samen of alleen. Samenwerken kan bovendien op verschillende manieren. Elke rechtsvorm heeft voorwaarden en consequenties. Kijk daarom als eerste naar de samenstelling van de onderneming. Wat is van toepassing?

Let op! Zzp’er en freelancer zijn geen rechtsvormen

Wat willen de ondernemers?

Sommige rechtsvormen, zoals de eenmanszaak, zijn eenvoudig op te richten. Andere kosten meer tijd. Voor een besloten vennootschap (bv) of naamloze vennootschap (nv) moet bijvoorbeeld een notariële akte worden opgesteld. Ook heeft elke rechtsvorm eigen verplichtingen rondom de administratie. Denk hierbij aan het opstellen van jaarstukken. 

Daarnaast hebben sommige rechtsvormen wel rechtspersoonlijkheid en anderen niet. De rechtsbevoegdheid bepaalt of je als ondernemer wel of niet met je privévermogen aansprakelijk bent. Welke aspecten zijn hierbij van invloed?

Hoe hoog is de winst?

Elke rechtsvorm heeft eigen belastingverplichtingen. Zo bepaalt de Belastingdienst dat een rechtsvorm met rechtsbevoegdheid vennootschapsbelasting moet betalen. Heeft de rechtsvorm geen rechtsbevoegdheid? Dan rekent de Belastingdienst inkomstenbelasting. Soms is het voordeliger om vennootschapsbelasting te betalen. Onder aan de streep blijft er dan meer winst over. Ook zijn er verschillen in aftrekposten. Wat speelt bij deze keuze een rol?

Wel of geen personeel?

Met elke rechtsvorm is het mogelijk om personeel aan te nemen. Ook met een eenmanszaak kan dit, ook al doet de naam anders vermoeden. Het aannemen van personeel brengt risico’s met zich mee. Gaat het bedrijf failliet? Dan zijn er toch verplichtingen tegenover het personeel. De rechtsvorm bepaalt of je bij schulden wel of niet persoonlijk aansprakelijk bent. Wat is van toepassing?

Inschrijven bij de KvK

Je kan de rechtsvorm van een onderneming wijzigen, maar dat kost wel tijd en geld. Bedenk daarom van tevoren goed welke rechtsvorm het meest geschikt is. In Nederland zijn 9 rechtsvormen. Dit zijn:

  1. Maatschap
  2. Eenmanszaak
  3. Vennootschap onder firma (vof)
  4. Commanditaire vennootschap (cv)
  5. Stichting
  6. Vereniging
  7. Besloten vennootschap (BV)
  8. Naamloze vennootschap (NV)
  9. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij

Elke rechtsvorm heeft eigen voorwaarden en consequenties. Zo is het oprichten van een eenmanszaak bijvoorbeeld erg eenvoudig. Er is geen notariële akte nodig. Ook hoeven er geen jaarstukken opgesteld te worden. Andere rechtsvormen hebben meer oprichtingseisen. Wees hiervan op de hoogte, zodat alles goed geregeld is!

Veelgestelde vragen

Wat zijn rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid?

De volgende rechtsvormen hebben geen rechtspersoonlijkheid: eenmanszaak, vennootschap onder firma (vof), maatschap en commanditaire vennootschap.

Voor welke rechtsvormen moet een jaarrekening opstellen?

Verschillende rechtsvormen moeten ieder jaar een jaarrekening opstellen en deponeren bij de KvK. Het gaat om een besloten vennootschap, naamloze vennootschap, coöperatie, stichting, onderlinge waarborgmaatschappij, vof of cv waarvan alle beherende vennoten buitenlands zijn en een vereniging of stichting met een onderneming die een jaaromzet van minimaal € 6 miljoen in twee opeenvolgende boekjaren heeft. Een eenmanszaak hoeft dus geen jaarrekening te deponeren.

Welke rechtsvormen zijn privé aansprakelijk?

Je bent als ondernemer met je privévermogen aansprakelijk als je een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid kiest. Bij een eenmanszaak, vennootschap onder firma, maatschap en commanditaire vennootschap ben je bij eventuele schulden dus privé aansprakelijk. Bij rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid, zoals een besloten vennootschap, ben je dat niet.