Welke rechtsvorm kiezen?

Rechtsvormen
  • Auteur:

    Saskia Oegema onderzoekt en schrijft al 3 jaar voor verschillende websites in de financiële dienstverlening. Met haar financiële expertise is zij content specialist voor Onderneming.nl. Saskia heeft een Bachelor Bedrijfseconomie en Master in Economics – met als specialisatie Corporate Finance and Control – behaald aan de Radboud Universiteit van Nijmegen.

  • Bijgewerkt op: 3 april 2023
  • Gecontroleerd op: 9 oktober 2023
  • Leestijd: 3 minuten

Voor het oprichten van een bedrijf moet een rechtsvorm worden gekozen. De rechtsvorm bepaalt onder meer wie aansprakelijk is en welke belastingen moeten worden betaald. Maar welke rechtsvorm is geschikt? Het onderstaande stappenplan helpt ondernemers bij het maken van de juiste keuze.

Een rechtsvorm kiezen

Een bedrijf inschrijven bij de Kamer van Koophandel (KvK)? Bepaal eerst de rechtsvorm van de onderneming. De rechtsvorm moet passen bij het bedrijf. En bij de ondernemer(s). Heeft het bedrijf bijvoorbeeld schulden? Dan bepaalt de rechtsvorm wie aansprakelijk is. Maar dat is niet het enige. Er spelen meer zaken mee. Zoals belastingverplichtingen en oprichtingseisen.

Het kiezen van de juiste rechtsvorm is belangrijk. Hierbij staan 5 vragen centraal:

  1. Wat is de samenstelling van de onderneming?
  2. Wel of niet persoonlijk aansprakelijk?
  3. Wat is het meest voordelig wat betreft belastingen?
  4. Wel of geen personeel in dienst?
  5. Wat zijn de oprichtingseisen?

Door deze vragen te beantwoorden, wordt duidelijk welke rechtsvorm het beste past bij jouw onderneming. Dat gaat zo:

Wie zijn de ondernemers?

Ondernemen kan samen of alleen. En samenwerken kan op verschillende manieren. Elke rechtsvorm heeft voorwaarden en consequenties. Kijk daarom als eerste naar de samenstelling van de onderneming. Wat is van toepassing?

Onderneming logo icon

Let op! Zzp’er en freelancer zijn geen rechtsvormen

Wat willen de ondernemers?

Sommige rechtsvormen, zoals de eenmanszaak, zijn eenvoudig op te richten. Anderen kosten meer tijd. Bijvoorbeeld het opstellen van een notariële akte. Ook heeft elke rechtsvorm eigen verplichtingen rondom de administratie. Denk hierbij aan het opstellen van jaarstukken. 

Daarnaast hebben sommige rechtsvormen wel rechtspersoonlijkheid. En anderen niet. De rechtsbevoegdheid bepaalt of de ondernemers wel of niet persoonlijk aansprakelijk zijn. Wat is van toepassing?

Hoe hoog is de winst?

Elke rechtsvorm heeft eigen belastingverplichtingen. Zo bepaalt de Belastingdienst dat een rechtsvorm met rechtsbevoegdheid vennootschapsbelasting moet betalen. Heeft de rechtsvorm geen rechtsbevoegdheid? Dan rekent de Belastingdienst inkomstenbelasting. Soms is het voordeliger om vennootschapsbelasting te betalen. Onder aan de streep blijft er dan meer winst over. Ook zijn er verschillen in aftrekposten. Wat is van toepassing?

Wel of geen personeel?

Met elke rechtsvorm is het mogelijk om personeel aan te nemen. Ook bij een eenmanszaak. Al doet de naam anders vermoeden. Het aannemen van personeel brengt risico’s met zich mee. Gaat het bedrijf failliet? Dan zijn er toch verplichtingen tegenover het personeel. De rechtsvorm bepaalt of een ondernemer bij schulden wel of niet persoonlijk aansprakelijk is. Wat is van toepassing?

Inschrijven bij de KvK

De rechtsvorm van een onderneming wijzigen mag. Maar dat kost wel tijd en geld. Bedenk daarom van te voren goed welke rechtsvorm het meest geschikt is. In Nederland zijn 9 rechtsvormen. Dit zijn:

  1. Maatschap
  2. Eenmanszaak
  3. Vennootschap onder firma (vof)
  4. Commanditaire vennootschap (cv)
  5. Stichting
  6. Vereniging
  7. Besloten vennootschap (BV)
  8. Naamloze vennootschap (NV)
  9. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij

Elke rechtsvorm heeft eigen voorwaarden en consequenties. Zo is het oprichten van een eenmanszaak bijvoorbeeld erg eenvoudig. Er is geen notariële akte nodig. En er hoeven geen jaarstukken opgesteld te worden. Andere rechtsvormen hebben meer oprichtingseisen. Wees hiervan op de hoogte, zodat alles goed geregeld is!