Zzp’er in het onderwijs
-
Auteur:
Reinout de Jong - Laatst bijgewerkt: 12 augustus 2024
- Leestijd: 12 minuten
Onderwijzers kunnen afhankelijk van hun behaalde graad op verschillende plekken terecht. Op basisscholen, middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Aan vraag in loondienst is geen tekort, dus waarom is het aantal zzp’ers in het onderwijs dan toch verdubbeld ten opzichte van vorig jaar? Wat zijn de voordelen ten opzichte van werken in loondienst en hoe begin je als zelfstandig leraar?
Waarom zzp’er in het onderwijs worden?
Er zijn verschillende redenen om freelance docent te worden. Zo kan het zijn dat je naast het ondernemerschap nog een vaste baan hebt en dit goed te combineren valt. Ook vinden veel freelancers het fijn omdat ze dan meer zeggenschap over hun werk en de indeling daarvan hebben. Ook de vrijheid en autonomie van een zelfstandige zonder personeel kan aantrekkelijk zijn. Daarnaast blijken zelfstandig leraren minder last te hebben van gezondheidsproblemen, waarschijnlijk vanwege de lagere werkdruk vergeleken met in loondienst in het onderwijs werken.
Aan de andere kant luidt er vanuit de Algemene Vereniging Schoolleiders ook kritiek op zzp’ers in het onderwijs. Het zou geen wenselijke werkvorm zijn binnen de sector. De werkdruk bij de leraren met een vast contract zou hoger worden door de verantwoordelijkheid die zzp’ers minder dragen, en dus overgenomen moet worden door zij met een vast contract. Het ondernemerschap wordt binnen het onderwijs daarom niet door iedereen als positief gezien.
Voordelen
- Goed te combineren met een vaste baan of privé
- Meer vrijheid en zeggenschap over werkzaamheden
- Vaak lagere werkdruk en gevarieerder dan lesgeven bij één school
Nadelen
- Minder binding met klassen
- Minder sociale zekerheid
- Zelf verantwoordelijk voor pensioen
Hoe te beginnen als zzp’er in het onderwijs?
Er komen veel dingen kijken bij het beginnen als zelfstandige in het onderwijs. Van verzekeringen en registraties tot administratie en rechtsvormen. Om het jou wat makkelijker te maken, staat hieronder een stappenplan opgesteld waarin de verschillende stappen te volgen zijn.
Elke zelfstandige zonder personeel dient een rechtsvorm te kiezen. Dit heeft zowel invloed op fiscale gevolgen als voor juridische aansprakelijkheid. De meeste zelfstandigen beginnen een eenmanszaak, maar ook een besloten vennootschap (bv) komt hier en daar voor.
Een modelovereenkomst kan gebruikt worden om schijnzelfstandigheid uit te sluiten. De Belastingdienst toetst namelijk of een ondernemer zelfstandig is, of dat er toch sprake is van loondienst, via de wet DBA. Deze modelovereenkomsten zijn te vinden op de site van de Belastingdienst.
De Belastingdienst oordeelt dat zelfstandigheid stopt wanneer je als ondernemer niet zelf bepaalt of er een vervanger wordt gestuurd bij ziekte, wanneer je meer dan 70% bij dezelfde opdrachtgever werkt of wanneer je zelf niets investeert, maar gebruikmaakt van materiaal en middelen van de opdrachtgever.
Net als voor iedere andere zzp’er is het ook voor zelfstandig leraren belangrijk om een eigen uurtarief te bepalen. Een laag tarief zorgt wellicht voor onderwaardering van de werkzaamheden, een hoog uurtarief schrikt klanten af in sommige gevallen. Een manier om het uurtarief te bepalen is door na te gaan hoeveel geld er gereserveerd moet worden voor:
- Persoonlijke huur, boodschappen, etc.
- Vakantie
- Onverwachte kosten
- Inkomensafhankelijke bijdragen
- Zorgverzekering
- Inkomstenbelasting
- Pensioen
Daarnaast de zakelijke uitgaven, bijvoorbeeld:
- Huur van een eventuele werkruimte
- Bedrijfsmiddelen
- Licenties
- Verzekeringen
Nadat deze bedragen bij elkaar zijn opgeteld en gedeeld door het aantal beschikbare uren om te werken, komt er een uurloon uit. Dit kan vergeleken worden met de concurrent en vervolgens naar eigen inzicht aangepast worden.
Een gemiddelde zzp’er in het onderwijs verdient ongeveer € 70,00 per uur
Als zzp’er in het onderwijs heb je te maken met btw-vrijstelling. Dit betekent dat er over de vergoeding geen btw in rekening gebracht hoeft te worden en dat er geen btw-aangifte gedaan hoeft te worden. De btw over inkopen en kosten kunnen ook niet afgetrokken worden.
Om in aanmerking te komen voor deze vrijstelling is het van belang dat je je registreert bij het CRKBO. Dat staat voor centraal register kort beroepsonderwijs. Een inschrijving in het CRKBO stelt de Belastingdienst als voorwaarde om de btw-vrijstelling te vergaren. Deze inschrijving is mogelijk indien je de juiste certificaten of diploma’s kan tonen.
Freelance docenten die voor de klas staan hebben, zijn niet volledig vrij van administratie. Net als andere zelfstandigen moet je ervoor zorgen dat jouw facturen en offertes aan verschillende eisen voldoen. Het bijhouden hiervan kan in het begin wellicht wat ingewikkeld lijken, maar er bestaat tegenwoordig boekhoudsoftware om het proces te vergemakkelijken en overzichtelijk te houden.
Zorg voor een goede administratie
Als zzp’er in het onderwijs aan de slag? Zorg dan voor een goede administratie en houd eenvoudig en snel de boekhouding en urenregistratie bij. Maak gebruik van de online boekhoudprogramma’s die deze functies bieden. Profiteer nu van een speciale actie van e-Boekhouden: 15 maanden lang gratis het boekhoudprogramma uitproberen.
Nu 15 maanden gratis
Hoewel elke zelfstandige een zekere mate van overlap heeft in aandachtspunten, geldt voor zzp’ers in het onderwijs specifiek een tweetal punten die belangrijk zijn om te benadrukken. Voordat je als zelfstandig docent aan de slag gaan, is het van belang om hier kennis van te nemen.
De meeste leerkrachten zijn hier al mee bekend. Een verklaring omtrent het gedrag is een verklaring waaruit blijkt dat het verleden van iemand geen bezwaar vormt voor het werken binnen het onderwijs. Deze verklaring is aan te vragen via Justis van de Rijksoverheid.
Zelfstandigen die in het onderwijs werken krijgen te maken met de AVG, scholen hebben namelijk een verantwoordingsplicht. Zij moeten aantonen welke technische maatregelen getroffen zijn om gegevens van leerlingen te beschermen. Als zzp’er in het onderwijs moet je je hier dus ook aan houden. Op deze website is informatie te vinden over het gebruik van de AVG in het onderwijs.
Zoals voor de meeste zelfstandigen geldt, dien je naar eigen verantwoordelijkheid verzekeringen af te sluiten. Een aantal verzekeringen die belangrijk zijn voor een zzp’er in het onderwijs, zijn de volgende:
Hoewel het momenteel niet verplicht is om een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten, wordt deze naar verwachting van de Rijksoverheid in 2027 verplicht. Deze verzekering garandeert ondernemers van een inkomen als er door een ongeval of langdurige ziekte voor een lange tijd niet gewerkt kan worden.
AOV voor zzp’ers in het onderwijs
Bescherming tegen arbeidsongeschiktheid nodig? Bekijk en vergelijk alle arbeidsongeschiktheidsverzekering op Onderneming.nl en maak de beste keus!
Vergelijk zelf
Hoewel niemand het wenst, is het altijd mogelijk dat er conflicten ontstaan wanneer je met verschillende opdrachtgevers en scholen werkt. Dan is een rechtsbijstandverzekering prettig om te hebben. Proces- en gerechtskosten en overige juridische kosten zijn bij deze verzekering in veel gevallen verzekerd.
Zelfstandigen die in het onderwijs beginnen doen er verstandig aan een beroepsaansprakelijkheidsverzekering te hebben. Deze verzekering dekt schade, zowel materieel als immaterieel, die mogelijk ontstaat terwijl je bijvoorbeeld voor de klas staat.
Het is niet verplicht om algemene voorwaarden te schrijven, maar het kan wel het een en ander aan lastige situaties voorkomen. Hierin kan opgesteld worden welke regels je hanteert met betrekking tot zaken doen.
Een onderwijzer die het vak zonder dienstverband uitvoert bouwt niet automatisch pensioen op via zijn of haar inkomsten. Net als andere zzp’ers is het van belang om hier zelf rekening mee te houden. Dat kan door aan sparen, beleggen, banksparen en/of lijfrente te doen, om maar een paar voorbeelden te noemen. Meer informatie is te vinden op te website van het Nibud.
Zodra je als zelfstandige in het onderwijs staat ingeschreven bij de KvK, kan je beginnen aan opdrachten. Op verschillende scholen, zowel binnen het voorgezet onderwijs, basisonderwijs, en daarbuiten – afhankelijk van het opleidingsniveau – kan je nu aan de slag. Dit is over het algemeen snel geregeld.
Veelgestelde vragen
Naast dat je als zzp’er altijd gebruik kan maken van je netwerk, bestaan er ook veel websites waarop opdrachtgevers werkzaamheden voor zzp’ers aanbieden.
Onderwijsbevoegdheid voor het basisonderwijs is te halen na een 4-jarige hbo-opleiding leraar basisonderwijs (pabo). Bevoegdheid voor het voortgezet onderwijs (zonder de bovenbouw havo en vwo), mbo, praktijkonderwijs en volwasseneneducatie is te halen door een lerarenopleiding af te ronden aan een hogeschool. Allerlaatst is een eerstegraads bevoegdheid te behalen door een eerstegraads opleiding af te ronden aan een hogeschool of universiteit, hiermee kan er in het gekozen vak lesgegeven worden aan al het bovenstaande plus de bovenbouw van havo en vwo.
Volgens het CBS (2022) is de hoofdreden waarom docenten voor zichzelf beginnen, de drang naar meer uitdaging. In vast dienstverband werkt een leraar vaak binnen één school of scholingsorganisatie. Een zzp’er bepaalt niet alleen op welke school of scholen hij werkt, maar ook wanneer.
Reinout de Jong is werkzaam als financieel journalist, hij schrijft teksten voor verschillende financiële websites en is na het afronden van zijn redactionele opleiding bezig met een hbo bachelor in de Nederlandse taal.
