Financiële gezondheid bepalen met financiële ratio’s
Het is belangrijk goed zicht te hebben op de financiële gezondheid van je bedrijf. Je kan dit achterhalen aan de hand van verschillende financiële ratio’s. Die geven weer hoe goed of slecht de zaken gaan. Op deze pagina geven we een overzicht van alle financiële ratio’s. Zo kan je eenvoudig berekenen hoe je bedrijf er financieel voor staat.
Tip: stel een balans op aan het begin en aan het eind van ieder jaar en haal daar de gegevens uit
Solvabiliteit
Solvabiliteit geeft weer wat de verhouding is tussen het eigen vermogen en het vreemde vermogen of het totale vermogen in een onderneming. Deze ratio laat zien of én in hoeverre je bedrijf financieel afhankelijk is van het vermogen van anderen, zoals kredietverstrekkers en investeerders. Vooral kredietverstrekkers kijken naar deze ratio, omdat die voor hen weergeeft in hoeverre je in staat bent om een lening terug te betalen.
Er zijn twee soorten solvabiliteit te onderscheiden:
- Solvabiliteit van het totale vermogen: deze financiële graadmeter geeft de verhouding weer tussen het eigen vermogen en het totale vermogen.
- Solvabiliteit van het vreemde vermogen: die ratio laat zien wat de verhouding is tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen (kort vreemd vermogen + lang vreemd vermogen).
Solvabiliteit berekenen? Onderneming.nl heeft een handige solvabiliteit calculator. Vul de gegevens in en zie direct hoe jouw onderneming ervoor staat.
Solvabiliteit berekenen
Doordat er twee soorten solvabiliteit zijn, zijn er ook twee formules om de solvabiliteitsratio te berekenen:
Solvabiliteit totaal vermogen berekenen
Je berekent die als volgt: eigen vermogen : totaal vermogen x 100% = solvabiliteit
Voorbeeld solvabiliteit totaal vermogen
Je hebt € 40.000 eigen vermogen ingelegd. Het totale vermogen is € 75.000 (€ 35.000 is dan afkomstig van anderen). Je berekent de solvabiliteit van het totale vermogen dan als volgt: € 40.000 : € 75.000 x 100% = 0,5333. Dit komt neer op ongeveer 53%. Iedere euro die in de onderneming is gestopt bestaat dan voor 53% uit eigen geld.
Solvabiliteit vreemd vermogen berekenen
De formule is: eigen vermogen : vreemd vermogen x 100% = solvabiliteit
Voorbeeld solvabiliteit vreemd vermogen
Je legt zelf € 25.000 in. Het ingelegde vermogen van derden is € 30.000. De solvabiliteit van het vreemd vermogen is dan: € 25.000 : € 30.000 x 100% = 0,8333. Oftewel ongeveer 83%. Iedere euro bestaat dus voor 83% uit zelf ingelegd geld.
Debt ratio (solvabiliteitsverhouding)
Naast de twee solvabiliteitsratio’s is er ook nog de debt ratio. Dit wordt ook wel solvabiliteitsverhouding genoemd. Het totale vermogen wordt hierbij uitgedrukt in een percentage van het vreemd vermogen. Je kan hieruit afleiden hoe de schulden zich verhouden tot de totale bezittingen van je onderneming.
Debt ratio berekenen doe je als volgt: vreemd vermogen (kortlopende schulden + langlopende schulden) : totaal vermogen x 100% = debt ratio
Voorbeeld debt ratio berekening
Stel dat er € 25.000 aan kort vreemd vermogen en € 50.000 aan lang vreemd vermogen in een onderneming zit. Dit is samen € 75.000. Het totale vermogen van de onderneming is € 100.000. Je berekent de debt ratio dan als volgt: € 75.000 : € 100.000 x 100% = 0,75 oftewel 75%. Driekwart van de onderneming wordt in dit geval gefinancierd door vermogen van derden.
Cashflow
Cashflow, ook wel kasstroom genoemd, geeft het verschil weer tussen de inkomende geldstromen en de uitgaande geldstromen. Die financiële ratio laat dus zien of er in een periode meer geld is binnengekomen dan uitgekomen, of andersom.
Met cashflow wordt vaak gedoeld op de netto kasstroom, die is gebaseerd op basis van de geldstromen van alle activiteiten binnen één onderneming samen. Maar er kan ook gerichter worden gekeken naar een bepaald soort cashflow. Je kan onderscheid maken tussen drie soorten:
- Operationele cashflow: Die geeft de cashflow weer op basis van alle inkomsten en uitgaven die te maken hebben met de dagelijkse bedrijfsactiviteiten. Denk hierbij aan de kosten voor het maken van producten of het uitvoeren van een dienst en de inkomsten die de verkoop daarvan opleveren.
- Investeringscashflow: Deze soort draait om alle inkomsten en uitgaven die te maken hebben met langdurende investeringen, oftewel investeringen in producten of zaken die voor langere tijd meegaan. Het gaat om de aanschaf van deze zaken (denk aan computers, meubels, licenties, etc.) en wat de verkoop ervan oplevert.
- Financieringscashflow: Die laat zien wat de cashflow is op basis van alle inkomsten en uitgaven met betrekking tot financiering. Dit kan gaan om onder meer het aflossen van een lening, het verkopen van aandelen en het verstrekken van een lening aan derden.
Cashflow berekenen
Er zijn twee manieren om cashflow te berekenen: een directe methode en een indirecte methode. De indirecte methode wordt niet veel gebruikt. Daarom gaan we hieronder alleen in op de directe methode.
Met de directe methode bereken je de cashflow op basis van alle bedrijfsactiviteiten die plaatsvonden in een bepaalde periode. De formule hiervoor is als volgt:
Cashflow = inkomende geldstroom – uitgaande geldstroom
Voorbeeld cashflow berekening
Een bloemist heeft in de maand mei € 3.500 aan inkomsten binnengekregen. In diezelfde maand heeft de bloemist voor € 1.700 uitgegeven aan inkoop, vaste kosten en investeringen. De cashflow van de maand mei is dan: € 3.500 – € 1.700 = € 1.800. Er is dus sprake van een positieve cashflow van € 1.800.
Rentabiliteit
Bij rentabiliteit draait het om de verhouding tussen de nettowinst van een ondernemer en het geïnvesteerde vermogen. Je kan hieruit afleiden hoe rendabel (winstgevend) een investering is.
Er zijn drie soorten rentabiliteit:
- Rentabiliteit vreemd vermogen (rvv): Kredietverstrekkers kunnen hieruit afleiden of het voor hen rendabel is om aan jou een zakelijke lening te verstrekken.
- Rentabiliteit eigen vermogen (rev): Deze ratio geeft weer in hoeverre jouw geïnvesteerde eigen vermogen winst oplevert.
- Rentabiliteit totaal vermogen (rtv): Bij het totale vermogen draait het om de winstgevendheid van het totale vermogen (het eigen vermogen + het vreemd vermogen).
Rentabiliteit berekenen
Er zijn dus drie rentabiliteitsratio’s. Dit betekent dat er ook drie verschillende berekeningen zijn om rentabiliteit te berekenen. Hieronder lichten we iedere berekening kort toe.
Rentabiliteit vreemd vermogen berekenen
De formule is: te betalen rente : gemiddeld vreemd vermogen x 100% = rentabiliteit vreemd vermogen
Voor deze berekeningen heb je een begin- en eindbalans nodig. Het gemiddelde vermogen kan je op basis van deze balansen berekenen, door het vermogen op de beginbalans en de eindbalans door 2 te delen.
Voorbeeld rvv berekening
Stel dat de te betalen rente € 10.000 is. Het gemiddeld vreemd vermogen is € 205.000 (€ 190.000 + € 220.000 : 2). Je doet dan € 10.000 : € 205.000 x 100% = 0,0487 oftewel 4,87%.
Rentabiliteit eigen vermogen berekenen
Je berekent deze ratio als volgt: nettowinst : gemiddeld eigen vermogen x 100% = rentabiliteit eigen vermogen
Voorbeeld rev berekening
Een zelfstandig accountant heeft een nettowinst van € 45.000. Het gemiddeld eigen vermogen is € 56.500 (€ 33.000 + € 80.000 : 2). Hij doet dan € 45.000 : € 56.500 x 100% = 0,796 oftewel 79,6%.
Rentabiliteit totaal vermogen berekenen
Voor deze rentabiliteitsratio zijn er twee formules: één voor ondernemers met een eenmanszaak of vennootschap onder firma (vof) en één voor besloten vennootschappen (bv’s) en naamloze vennootschappen (nv’s). Dit komt doordat eenmanszaken en vof’s rekening moeten houden met het gewaardeerd loon, terwijl de andere rechtsvormen dat niet hoeven.
Rtv berekenen (eenmanszaak en vof)
Een eenmanszaak of vof kan de rentabiliteit van het totale vermogen als volgt berekenen: (nettowinst + betaalde rente – gewaardeerd loon) : gemiddeld totaal vermogen x 100% = rentabiliteit totaal vermogen
Rtv berekenen (bv en nv)
Voor bv’s en nv’s is de formule voor de rentabiliteit van het totale vermogen: (nettowinst + betaalde rente) : gemiddeld totaal vermogen x 100% = rentabiliteit totaal vermogen
Quick ratio
Er zijn verschillende manieren om de liquiditeit van een onderneming te achterhalen. Liquiditeit geeft weer in hoeverre je in staat bent om op de korte termijn aan alle betalingsverplichtingen te voldoen. Oftewel: kan je alle kortlopende schulden betalen?
Eén van de manieren om dit te berekenen is met de quick ratio. Deze ratio geeft weer of er voldoende direct beschikbare liquide middelen zijn om schuldeisers direct te kunnen betalen. De aanwezige voorraden tellen hierbij niet mee, maar openstaande debiteuren mag je wel meerekenen.
Quick ratio berekenen
De quick ratio bereken je als volgt: (vlottende activa (exclusief voorraden) + liquide middelen) : kortlopende schulden = quick ratio
Voorbeeld quick ratio berekening
Een winkeleigenaar heeft op de balans een vlottende activa van € 15.000 staan. Daarvan is € 4.000 voorraden. Er blijft dan € 11.000 over voor de quick ratio. De liquide middelen bedragen € 1.000, wat samen uitkomt op € 12.000. De kortlopende schulden van de winkeleigenaar zijn ten slotte € 4.000 in totaal. De quick ratio berekening is dan: € 12.000 : € 4.000 = een quick ratio van 3.
Current ratio
Een andere manier om liquiditeit te berekenen is door middel van de current ratio. Bij de current ratio wordt er gekeken naar de verhouding tussen de vlottende activa en liquide middelen en de kortlopende schulden. Je kan hieruit afleiden in hoeverre je in staat bent om alle rekeningen te betalen.
De current ratio lijkt veel op de quick ratio, maar er is één verschil: bij de current ratio tellen de voorraden wel mee, terwijl deze voor de quick ratio buiten beschouwing worden gelaten.
Current ratio berekenen
De formule voor current ratio is: vlottende activa + liquide middelen : kort vreemd vermogen = current ratio
Voorbeeld current ratio berekening
Een zzp’er heeft een vlottende activa van € 12.000 op de balans staan en een totaal van € 8.000 aan liquide middelen. Samen is dit € 20.000. Het kort vreemd vermogen is € 5.000. De current ratio is dan: € 20.000 : € 5.000 = 4.
Veelgestelde vragen
Solvabiliteit en liquiditeit laten beide zien in hoeverre je in staat bent om aan betalingsverplichtingen te voldoen. Bij solvabiliteit draait het om betalingsverplichtingen op de lange termijn, terwijl liquiditeit is gericht op het kunnen betalen van kortlopende schulden.
Voor de berekening van vrijwel iedere ratio is een balans essentieel. Een balans geeft de financiële situatie van een bedrijf weer. In de balans staan de waarden weergegeven van de bezittingen, schulden en het eigen vermogen op een bepaald moment. Je kan hieruit opmaken of de onderneming financieel goed of slecht draait op dat moment. Een balans moet, zoals de naam al zegt, altijd in evenwicht zijn. Wie een jaarrekening moet opstellen, neemt daarin altijd een balans op.
Het verschil tussen deze twee ratio’s is dat voor quick ratio de voorraden buiten beschouwing worden gelaten, terwijl die voor de current ratio berekening wel meetellen.
Milou Ros is werkzaam als financieel tekstschrijver. Zij schrijft teksten voor verschillende websites in de financiële dienstverlening en heeft een Bachelor Journalistiek van Hogeschool Windesheim te Zwolle behaald.