Winst- en verliesrekening
Een winst- en verliesrekening is een overzicht van de opbrengsten en kosten van een onderneming in een bepaalde periode. Het geeft de winst of het verlies weer van het bedrijf. Waar bestaat een winst- en verliesrekening uit en hoe stelt een ondernemer deze op?
Wat is een winst- en verliesrekening?
Met een winst- en verliesrekening geef je als ondernemer inzichtelijk weer hoeveel winst of verlies je in een bepaalde periode hebt gemaakt of geleden, bijvoorbeeld in een jaar. Je telt al je inkomsten bij elkaar op en trekt daar de kosten vanaf. Het resultaat kan positief of negatief zijn. De rekening wordt ook wel een resultatenrekening genoemd, niet te verwarren met de resultatenbegroting. Je kan een winst- en verliesrekening zien als een jaaropgave van je bedrijf.
Op basis van het resultaat uit de winst- en verliesrekening ziet je hoe het bedrijf ervoor staat en kan je het bedrijf naar wens bijsturen. Heb je verlies gedraaid? Dan kan je onderzoeken waardoor dat komt en eventueel in gesprek gaan met een financieel adviseur. Is er winst gemaakt? Dan wil je zo blijven doorgaan of het volgende jaar zelfs een hoger winstpercentage behalen.
De winst- en verliesrekening is een verplicht onderdeel van de jaarrekening voor bv’s. Eenmanszaken en zzp’ers zijn niet verplicht deze rekening te maken, maar kunnen er door het overzicht wel baat bij hebben.
Voorbeeld winst- en verliesrekening
Onderstaand is een voorbeeld van een winst- en verliesrekening weergegeven. Dit downloadbare bestand maakt het eenvoudig voor ondernemers om een eigen winst- en verliesrekening op te stellen. De gegevens kunnen makkelijk worden ingevuld en naar wens worden aangepast. De berekeningen die nodig zijn om het resultaat te bepalen, worden automatisch gedaan.
Onderneming.nl biedt een handig en gratis winst- en verliesrekening voorbeeld. Aan de hand hiervan kan een ondernemer makkelijk en snel zijn eigen winst- en verliesrekening opstellen. Download hier het format voor een winst- en verliesrekening in Excel.
Waaruit bestaat de winst- en verliesrekening?
In de winst- en verliesrekening worden verschillende elementen opgenomen. De belangrijkste onderdelen zijn:
- De totale omzet
- De totale kosten
Daarnaast kan er onderscheid worden gemaakt tussen drie verschillende soorten resultaten:
- Resultaat uit de normale bedrijfsvoering: Dit is het resultaat dat is bereikt door middel van gewone bedrijfsuitoefening. Oftewel: de opbrengsten minus de kosten.
- Bijzonder resultaat: Ook dit resultaat komt voort uit normale bedrijfsvoering, maar is tot stand gekomen door een bijzondere gebeurtenis. Denk daarbij aan bijvoorbeeld eenmalige gebeurtenissen die hebben geleid tot een toename van de kosten en netto omzet.
- Buitengewoon resultaat: Dit is resultaat dat is behaald door middel van buitengewone bedrijfsvoering. Het komt niet voort uit de normale productieverkoop, maar uit de verkoop van bijvoorbeeld een bedrijfsonderdeel.
In de winst- en verliesrekening wordt gesproken over baten en lasten. Dit zijn de kosten en de omzet. Ook hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten. Baten en lasten kunnen bijvoorbeeld incidentele baten en lasten of buitengewone baten en lasten zijn. Omdat deze baten en lasten niet zijn voortgekomen uit de normale bedrijfsvoering, geeft het geen goed beeld van de toekomstige uitgaven en resultaten. Je kan er immers niet vanuit gaan dat dezelfde buitengewone baten en lasten in het volgende jaar weer voorkomen.
Bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten
De winst- en verliesrekening begint met een geordende opzet van de bedrijfsopbrengsten en bedrijfsbaten. Onder de opbrengsten staan de bedrijfskosten en bedrijfslasten, waaronder de algemene kosten van het bedrijf. Deze worden onderverdeeld in verschillende categorieën en elementen.
| Bedrijfsopbrengsten en -baten | Bedrijfskosten en -lasten |
|---|---|
| Netto omzet (omzet exclusief btw) | Gekochte handelsgoederen en grond- en hulpstoffen |
| Wijzigingen in de voorraad en het aantal niet-verkochte artikelen dat reeds is geproduceerd en een bepaalde toegevoegde waarde heeft | Betaling van diensten |
| Geproduceerde vaste activa | Salarissen |
| Ontvangen subsidies | Sociale lasten |
| Uitkeringen bij schade | Belastingen (soort belasting hangt af van de rechtsvorm) |
| Ontvangsten voor uitgeleend personeel | Pensioenen |
| Waardevermindering | |
| Afschrijvingen (deze kosten verdeelt de ondernemer over meerdere boekjaren) |
Resultaat van de winst- en verliesrekening
Aan het einde van de rekening staat het resultaat van het betreffende jaar. Wanneer de onderneming winst heeft geboekt, komt er netto winst uit. Als de onderneming verlies heeft gedraaid, komt er een negatief getal uit.
Opstellen van een winst- en verliesrekening
De winst- en verliesrekening ziet er uiteindelijk uit als een lange lijst van alle kosten en opbrengsten. Deze staan onder elkaar met de baten bovenaan en de lasten daaronder, zodat deze van elkaar kunnen worden afgetrokken.
Er zijn twee manieren om een winst- en verliesrekening op te stellen:
- Het functionele model
- Het categorale model
Functionele winst- en verliesrekening
Bij het functionele model voor de winst- en verliesrekening noteer je eerst de gemaakte omzet en trek je vervolgens alle gemaakte kosten daarvan af. Alle activiteiten of elementen worden één voor een genoteerd, zodat je ze in één keer kan herkennen. Dit model wordt het meest gebruikt voor winst- en verliesrekeningen.
Categorale winst- en verliesrekening
Bij dit model worden de kosten en baten onderverdeeld in categorieën. Je telt bijvoorbeeld alle salariskosten, materiaalkosten en opslagkosten bij elkaar op en schaalt deze onder de categorie kostprijs of financiële baten. Doordat alle elementen en activiteiten niet los in het overzicht staan, maar als subcategorieën worden beschouwd, kan het voor ondernemers zo moeilijker te herkennen zijn waar bepaalde kosten of een bepaalde omzet vandaan komen.
Winst- en verliesrekening maken met een boekhoudprogramma?
Gemakkelijk een winst- en verliesrekening maken? Dit kan met behulp van een boekhoudprogramma! Vergelijk nu de beste boekhoudsoftware.
Vergelijk zelf
Veelgestelde vragen
Een exploitatierekening, ook wel een exploitatiebegroting of resultatenbegroting genoemd, is een fictieve winst- en verliesrekening. Deze rekening maakt onderdeel uit van het financieringsplan van een onderneming. In plaats van feitelijke bedragen en een feitelijk resultaat is er sprake van een verwachte kosten en inkomsten en een fictief resultaat.
Een winst- en verliesrekening bestaat uit alle baten en lasten van een onderneming. Dit zijn de binnengekomen omzet en de gemaakte kosten. De ondernemer noteert onder meer zijn netto omzet, ontvangen subsidies en kosten als salarissen, handelsgoederen en sociale lasten. Onderaan de streep staat het resultaat. Dit kan winst of verlies zijn. Daarom wordt een winst- en verliesrekening ook wel een resultatenrekening genoemd.
Een winst- en verliesrekening is niet voor iedereen verplicht. Eenmanszaken en zelfstandige ondernemers hoeven er geen te maken, omdat ze geen jaarrekening hoeven te maken, maar voor bv’s is het een verplicht onderdeel van de jaarrekening. Dit betekent niet dat eenmanszaken en zzp’ers er geen baat bij kunnen hebben. Ook voor hen kan het goed zijn om alle baten en lasten in een winst- en verliesrekening te zetten, omdat dit helpt bij het doen van de inkomstenbelasting.
Een winst- en verliesrekening biedt inzicht in de financiële situatie van het bedrijf. Wanneer eigen vermogen niet voldoende is en de ondernemer financiering nodig heeft voor investeringen, kan deze rekening waardevolle informatie bevatten voor financiers. De financiële gezondheid van een bedrijf is namelijk van essentieel belang voor het verkrijgen van leningen. Daarnaast is het voor ondernemers goed om te weten hoe zij ervoor staan en hoe zij het bedrijf eventueel kunnen verbeteren.
Uit de winst-verliesrekening komt een resultaat. Dit kan winst of verlies zijn. Als er winst is gemaakt, is dit nettowinst. Dit is de bruto winst minus alle te betalen kosten. Er kan ook sprake zijn van overwinst. Dit is de nettowinst van een onderneming na aftrek van belastingen en een vergoeding over het eigen vermogen en het geïnvesteerde kapitaal van aandeelhouders. Hiervan kan geen sprake zijn bij eenmanszaken.
Milou Ros is werkzaam als financieel tekstschrijver. Zij schrijft teksten voor verschillende websites in de financiële dienstverlening en heeft een Bachelor Journalistiek van Hogeschool Windesheim te Zwolle behaald.
