Home » Boekhouden » Jaarrekening

Jaarrekening

Sommige bedrijven zijn volgens de wet verplicht om een jaarrekening op te stellen en te deponeren. Of er een jaarrekening gemaakt moet worden, hangt af van de rechtsvorm van het bedrijf. Maar wat is een jaarrekening? En wanneer moet een jaarrekening worden opgesteld?

Wat is een jaarrekening?

Een jaarrekening is een momentopname van de financiële situatie van een onderneming van het afgelopen boekjaar. Bijna elke onderneming stelt elk boekjaar een jaarrekening op voor de aangifte inkomstenbelasting. Een jaarrekening bestaat uit de balans en winst- en verliesrekening. Soms wordt er een toelichting bij de jaarrekening gegeven. Het is afhankelijk van het bedrijf of er een toelichting nodig is of niet. 

Soorten jaarrekeningen

Er bestaan twee soorten jaarrekeningen, namelijk de fiscale en de bedrijfseconomische jaarrekening.

Bedrijfseconomische jaarrekening

Een bedrijfseconomische jaarrekening geeft een overzicht van de financiële situatie van een onderneming. Bij deze jaarrekening wordt geen rekening gehouden met de fiscale normen. Het geeft de werkelijke situatie weer en laat een beeld zien van de vermogenssituatie van het bedrijf en van de behaalde resultaten. De bedrijfseconomische jaarrekening wordt meestal gebruikt bij financiering of het verkopen van de organisatie.

Fiscale jaarrekening

Een fiscale jaarrekening moet in tegenstelling tot de bedrijfseconomische jaarrekening wel voldoen aan de fiscale normen. Deze rekening wordt gebruikt om de fiscale winst van de onderneming te berekenen en te bepalen hoeveel inkomsten- of vennootschapsbelasting er afgedragen moet worden.

De inhoud van een jaarrekening

De inhoud van een jaarrekening moet een financieel overzicht geven van het afgelopen jaar. Een jaarrekening bestaat uit minimaal drie onderdelen, namelijk:

• De balans
• De resultatenrekening en het overzicht van de geldstromen
• Toelichting vanuit het bestuur of directie

Voor kleine ondernemingen zijn deze drie punten voldoende. Bij grotere bedrijven bevat de jaarrekening meer onderdelen. Bijvoorbeeld een accountantsverklaring of andere aanvullende zaken.

Jaarrekening opstellen

De ondernemer mag zelf bepalen hoe hij de jaarrekening wil maken. Er zijn geen regels voor het opstellen van een jaarrekening. Wel moet de ondernemer met een jaarrekening de cijfers voor de belastingaangiftes kunnen realiseren. Daarnaast zijn er wel een aantal voorwaarden, zoals bij de balans en winst- en verliesrekening, waar een jaarrekening aan moet voldoen.

Verder mag de ondernemer zelf bepalen welk boekhoudprogramma hij gebruikt of dat hij deze via bijvoorbeeld Word en Excel maakt. Het is ook mogelijk om het jaaroverzicht op te laten stellen door een boekhouder.

Balans

De balans is een momentopname van de gesteldheid van een onderneming. Meestal is dit op 31 december. Het geeft een resultaat weer van de veranderingen in bezittingen en schulden als gevolg van ondernemingsactiviteiten.

Winst en verliesrekening

De winst- en verliesrekening is een overzicht van de omzet en de kosten van een onderneming van een boekjaar. Zo kan er gezien worden of een onderneming winst of verlies heeft. Kleine ondernemingen hoeven geen winst- en verliesrekening publiekelijk te maken.

Toelichting

Een kleine rechtspersoon hoeft in de toelichting alleen het aantal werkzame personen te vermelden en de manier waarop de balans is opgesteld. Grote rechtspersonen daarentegen moeten in de toelichting bijvoorbeeld ook de betalingen aan de directie vermelden. Ook moeten zij een jaarverslag en een accountantsverklaring deponeren.

Genormaliseerde jaarrekening

Jaarrekeningen kunnen door ondernemers worden beïnvloed met eenmalige inkomsten of uitgaven. Om een beeld te krijgen van een bepaalde periode kan het resultaat genormaliseerd worden. Met een genormaliseerde jaarrekening spreidt de ondernemer eenmalige inkomsten of uitgaven en geeft hij een normaler beeld van de resultaten van een boekjaar.

Geconsolideerde jaarrekening

Wanneer er wordt gewerkt met een constructie met meerdere rechtspersonen, kunnen jaarcijfers vertekend raken. Dan kan er gewerkt worden met een geconsolideerde jaarrekening.

Een geconsolideerde jaarrekening is de jaarrekening van het moederbedrijf van een consortium. Hierin kunnen de resultaten van de dochterondernemingen opgenomen worden. 

Wanneer één eigenaar zowel een werk-bv als een holding heeft waarbij de holding de aandelen van de werk-bv bezit, kan het eigen vermogen van de dochtermaatschappij worden samengevoegd met het vermogen van de moedermaatschappij. De inkomsten en uitgaven en de activa en passiva van beide ondernemingen worden dan gepresenteerd in één jaarrekening.

Online boekhouden

Ondernemers kunnen jaarrekeningen handmatig op papier opstellen, maar tegenwoordig doen bijna alle ondernemers de boekhouding online. Dit kan bijvoorbeeld met Word of Excel. Dit is vaak gratis of heel goedkoop, maar het is zeker niet aan te raden. Online boekhouden kan het best met online boekhoudprogramma’s. Grote boekhoudprogramma’s bieden meestal een speciale functie om jaarrekeningen te maken. Daarnaast automatiseren ze bijvoorbeeld ook het afschrijven van investeringen. Bij kleine boekhoudprogramma’s is dat niet altijd het geval. Wanneer een boekhoudprogramma’s deze functie niet in bezit heeft, is het meestal aan te raden om het over te laten aan een boekhouder of accountant, die hiervoor wel geschikte software heeft.

Kosten

Het opstellen van een jaarrekening is gemakkelijk uit te besteden aan een boekhouder of accountant. Een eenmanszaak betaalt een paar honderden euro’s voor het opstellen van een jaarrekening. Bij een besloten vennootschap (bv) daarentegen gaat het bedrag al snel richting € 1000.

Wanneer een ondernemer zelf de jaarrekening opstelt, zijn er geen kosten aan verbonden, tenzij het bedrijf extra voorwaarden heeft. Een grote onderneming moet soms zijn jaarrekening verplicht laten controleren door een accountant. Dit brengt wel kosten met zich mee. Maar ook hiervan kan de ondernemer de basis zelf opstellen.

Wanneer een onderneming niet verplicht is om de jaarrekening te laten controleren door een accountant, is het wel raadzaam om dit soms te doen. In een accountantsverklaring staat dat de jaarrekening is goedgekeurd door een accountant.

Wie moet een jaarrekening opstellen?

Voor bepaalde organisaties is het opstellen van een jaarrekening verplicht. Dit zijn organisaties die een rechtsvorm hebben met rechtspersoonlijkheid, namelijk:

1. Besloten vennootschappen
2. Naamloze vennootschappen
3. Stichtingen
4. Verenigingen
5. Coöperaties/onderlinge waarborgmaatschappijen

Jaarrekening deponeren

Deponeren is voor de meeste bedrijven wettelijk verplicht. De financiële informatie van de onderneming komt dan beschikbaar voor iedereen die daarin geïnteresseerd is. Voor veel ondernemingen is het alleen mogelijk om digitaal de jaarrekening te deponeren. Op de website van de KvK kan de ondernemer zien welke opties hij heeft voor het deponeren.

Is de onderneming een bv? Dan moet de jaarrekening worden goedgekeurd of worden vastgesteld door aandeelhouders voordat de jaarrekening van een bv wordt gedeponeerd. Dit gebeurt in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA).

Jaarrekening opvragen

Het is mogelijk om de jaarrekeningen van ondernemingen op te vragen. Dat kan tegen betaling bij de KvK. Dit kan handig zijn als een ondernemer van plan is om te gaan samenwerken met een zakenpartner. Een jaarrekening van het bedrijf geeft een beter beeld van de kredietwaardigheid en financiële positie van het bedrijf. Ook is het mogelijk om de jaarcijfers op te vragen bij het bedrijf zelf.

Veelgestelde vragen