Werknemers bouwen doorgaans hun pensioen op bij hun werkgever. Zelfstandig ondernemers moeten dit zelf regelen. Voor het aanvullende pensioen bestaan verschillende mogelijkheden. Het is daarom verstandig dat zelfstandig ondernemers zich hier goed in verdiepen.
Een zelfstandig ondernemer moet zijn eigen spaarpotje maken voor later. Dit kan hij op verschillende manieren doen. Een pensioen opbouwen kan bijvoorbeeld door middel van lijfrente, maar kan ook met eenvoudig banksparen. Ook zijn er een aantal zelfstandig ondernemers die hun oude pensioenregeling voort kunnen zetten of verplicht met een pensioenfonds mee moeten doen. Samen met een boekhouder kan de ondernemer uitzoeken wat (fiscaal) de meest aantrekkelijke manier van pensioen opbouwen is.
Een zzp’er kan kiezen voor een lijfrente bij een verzekeraar, bank of beleggingsinstelling. Bij een lijfrente spaart de zzp’er voor een kapitaal. De premie die de ondernemer voor deze lijfrente betaalt is fiscaal aftrekbaar. Wanneer de ondernemer stopt met werken of de AOW-leeftijd bereikt, maakt hij de keuze over de periodieke uitkeringen. De lijfrente ontvangt de ondernemer dan naast zijn AOW in termijnen.
Wanneer een zzp’er ook directeur-grootaandeelhouder (dga) is van zijn eigen bv, is het niet meer mogelijk om pensioen in de eigen bv op te bouwen. Wel kan de ondernemer het pensioen bij een externe verzekeraar onderbrengen.
Een zzp’er met een eenmanszaak of vof mag gebruikmaken van de fiscale oudedagsreserve. De ondernemer kan een deel van zijn winst reserveren voor de fiscale oudedagsreserve. Over dat bedrag betaalt de ondernemer pas later belasting. Er geldt een maximumbedrag dat de ondernemer jaarlijks opzij mag zetten. Wanneer een ondernemer met pensioen gaat, kan hij zijn oudedagsreserve omzetten in lijfrente. De premie is dan aftrekbaar.
Er zijn een aantal voorwaarden die gelden voor de opbouw van een fiscale oudedagsreserve:
Een zzp’er kan ook zelf vermogen opbouwen door middel van sparen en beleggen. Op deze manier houdt de ondernemer een deel van zijn vermogen buiten box 3 van de inkomstenbelasting. Een ondernemer kan bij pensioensopbouw kapitaal relatief lang missen. Hierdoor kan pensioensbeleggen op lange termijn een goed rendement opleveren. Maar het kan ook op lange termijn risico’s met zich meebrengen. Koersen kunnen dalen en bij faillissementen kunnen beleggingen als aandelen helemaal niets meer waard worden.
Een zzp’er die voorheen bij een werkgever in loondienst heeft gewerkt, kan in sommige gevallen zijn oude pensioenregeling daar nog voorzetten. Het nadeel daarvan is dat de ondernemer zelf de gehele premie moet betalen en dat hij dit aansluitend op zijn dienstverband moet regelen. De pensioenpremie voor deze vrijwillige voortzetting is maar maximaal 10 jaar na ontslag aftrekbaar. Daarom wordt er nauwelijks gebruik gemaakt van deze mogelijkheid.
Wanneer een zzp’er wil stoppen met zijn bedrijf, kan hij de stakingswinst omzetten in een lijfrente. Omdat de zzp’er de stakingswinst omzet in een lijfrente stelt hij de belasting daarover uit. Het lijfrentekapitaal kan de zzp’er dan weer later gebruiken voor zijn pensioen. Hier zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden. Dit moet de zzp’er bespreken met de adviseur.
Tot slot is de hypotheek aflossen ook een manier van pensioen op bouwen. De zzp’er heeft hierdoor na pensionering lager woonlasten. Echter kent deze optie wel een paar nadelen. De ondernemer lost de hypotheek met zijn netto-inkomen af. Daarnaast heeft hij minder hypotheekrenteaftrek. Dit maakt deze optie financieel minder aantrekkelijk. Bovendien is het ook erg risicovol dat zijn volledige pensioeninvestering in één stuk vastgoed zit.
In 2022 was de AOW-leeftijd 66 jaar en 7 maanden. De AOW-leeftijd in 2023 is 66 jaar en 10 maanden. Vanaf 2024 is de pensioensleeftijd 67 jaar. Na 2024 wordt de AOW-leeftijd gelinkt aan de gemiddelde levensverwachting. De AOW-leeftijd kan berekend worden via de website van de Sociale verzekeringsbank.
Er zijn een aantal initiatieven genomen voor collectieve pensioenregelingen. Deze is speciaal gericht op zzp’ers. Het zijn regelingen waarbij een zzp’er vrijwillig kan aansluiten. De zzp’er bepaalt ook zelf het bedrag dat hij inlegt. De regeling geldt voor ondernemers met een eenmanszaak of vennootschap onder firma (vof).
Voor bepaalde groepen ondernemers geldt een verplichte bedrijfs- of beroepspensioensregeling. Denk aan beroepen in de gezondheidszorg (bijvoorbeeld een huisarts of fysiotherapeut) maar ook bijvoorbeeld zelfstandige schilders. Andere beroepen waarbij het ook verplicht is zijn:
Een bedrijfstak of beroepsgroep kan een verplichte pensioenregeling aanvragen. Daarvoor is er wel voldoende ondersteuning nodig binnen de bedrijfstak of beroepsgroep.
Wanneer een ondernemer wil weten hoeveel pensioen hij al heeft opgebouwd, kan dat via de website www.mijnpensioenoverzicht.nl. Inloggen kan met DigiD. Deze website geeft inzicht in de AOW en de pensioenen die hij heeft opgebouwd bij een werkgever. Het haalt alle informatie van bijna alle pensioenfondsen op, behalve het pensioen dat de ondernemer als zelfstandige heeft opgebouwd. Tenzij de zelfstandige een verplichte pensioenregeling heeft.
Een ondernemer kan op verschillende manieren zijn pensioen opbouwen.
· Een lijfrente bij een verzekeraar
· Een deel van de winst reserveren voor de oudedagsvoorziening
· Het bedrijf verkopen
· De hypotheek aflossen
· Sparen en beleggen
· Oude pensioensregeling voortzetten.
Een pensioensregeling is verplicht voor bepaalde beroepen, bijvoorbeeld huisartsen. Bij vakverenigingen kan worden nagevraagd voor wie er een verplichte pensioensregeling geldt.