Pensioen
Pensioen voor ondernemers werkt anders dan pensioenregelingen voor werknemers in loondienst. Je bouwt niet automatisch pensioen op en bent zelf verantwoordelijk voor het opbouwen van een aanvullend pensioen bovenop de AOW. Voor het aanvullende pensioen bestaan verschillende mogelijkheden. Het is daarom verstandig je hier goed in te verdiepen.
Hoeveel pensioen opbouwen?
Er is geen vastgesteld bedrag of specifieke regel voor hoeveel pensioen een ondernemer dient op te bouwen, omdat dit afhangt van verschillende factoren, zoals de gewenste levensstijl na de pensionering, het huidige inkomen en de persoonlijke financiële doelen.
Het is echter een algemene aanbeveling om te streven naar een pensioen dat minimaal 70% van het huidige bruto-inkomen dekt. Dit percentage wordt vaak genoemd als een richtlijn om ervoor te zorgen dat je na de pensionering een vergelijkbaar niveau van inkomen kan behouden.
Pensioen opbouwen zzp
Als zelfstandig ondernemer moet je je eigen spaarpotje maken voor later. Dit kan je op verschillende manieren doen. Een aanvullend pensioen opbouwen kan bijvoorbeeld door middel van lijfrente, maar kan ook met eenvoudig banksparen. Ook zijn er een aantal zelfstandig ondernemers die hun oude pensioenregeling voort kunnen zetten of verplicht met een pensioenfonds mee moeten doen. Je kan samen met een boekhouder uitzoeken wat (fiscaal) voor jou de meest aantrekkelijke manier van pensioen opbouwen is.
Een zelfstandig ondernemer kan kiezen voor een lijfrente bij een verzekeraar, bank of beleggingsinstelling. Bij een lijfrente spaar je voor een kapitaal. De premie die je voor deze lijfrente betaalt is fiscaal aftrekbaar. Wanneer je stopt met werken of de AOW-leeftijd bereikt, maak je de keuze over de periodieke lijfrente-uitkeringen. De lijfrente ontvang je dan in termijnen naast jouw AOW.
Wanneer een ondernemer ook directeur-grootaandeelhouder (dga) is van zijn eigen bv, is het niet meer mogelijk om pensioen in de eigen bv op te bouwen. Wel kan de ondernemer het pensioen bij een externe verzekeraar onderbrengen.
Een alternatieve optie die genoemd kan worden is banksparen. Banksparen houdt in dat je bij een bank een geblokkeerde spaarrekening opent speciaal voor het opbouwen van pensioen. Het gespaarde bedrag wordt later als aanvulling op de AOW uitgekeerd. De inleg voor banksparen kan onder bepaalde voorwaarden fiscaal aftrekbaar zijn.
Verschil lijfrente en banksparen
| Lijfrente | Banksparen | |
|---|---|---|
| Instelling | Verzekeraar | Bank |
| Rendement | Winstdeling van verzekeraar | Rentevergoeding |
| Belastingvoordeel | Ja, fiscaal aftrekbaar | Ja, fiscaal aftrekbaar |
| Maximaal bedrag | Ja, er is een maximaal bedrag per jaar met belastingvoordeel | Ja, er is een maximaal bedrag per jaar met belastingvoordeel |
Je kan zelf vermogen opbouwen door middel van sparen en beleggen. Op deze manier hou je een deel van je vermogen buiten box 3 van de inkomstenbelasting. Een ondernemer kan bij pensioensopbouw kapitaal relatief lang missen. Hierdoor kan pensioenbeleggen op lange termijn een goed rendement opleveren. Maar het kan ook op lange termijn risico’s met zich meebrengen. Koersen kunnen dalen en bij faillissementen kunnen beleggingen als aandelen helemaal niets meer waard zijn.
Een andere mogelijkheid is om het geld te laten beleggen door professionals. Dit heeft als voordeel dat experts met kennis van zaken de beleggingen beheren en weten hoe ze de doelen kunnen realiseren. Het nadeel is dat je de controle uit handen geeft en je kosten moet betalen voor deze dienstverlening. Het bespaart echter wel tijd, omdat je de beurskoersen en dergelijke niet zelf hoeft te volgen.
Er zijn specifieke collectieve pensioenregelingen ontwikkeld voor zzp’ers. Deze regelingen zijn vrijwillig en stellen je in staat om zelf het in te leggen bedrag te bepalen. De regelingen zijn gericht op zelfstandig ondernemers met een eenmanszaak of vennootschap onder firma (vof). Door deel te nemen aan deze collectieve regelingen profiteer je van schaalvoordelen en professioneel beheer, waardoor je de kans hebt een sterker pensioenfundament op te bouwen.
Werkte je voorheen in loondienst? Dan kan je in sommige gevallen je oude pensioenregeling daar nog voorzetten. Het nadeel daarvan is dat je zelf de gehele premie moet betalen en dat je dit aansluitend op je dienstverband moet regelen. De pensioenpremie voor deze vrijwillige voortzetting is maar maximaal 10 jaar na ontslag aftrekbaar. Daarom wordt er nauwelijks gebruikgemaakt van deze mogelijkheid.
Pensioenleeftijd
In 2022 was de AOW-leeftijd 66 jaar en 7 maanden. De AOW-leeftijd in 2023 was 66 jaar en 10 maanden. Vanaf 2024 is de pensioensleeftijd 67 jaar. Na 2024 wordt de AOW-leeftijd gelinkt aan de gemiddelde levensverwachting. De AOW-leeftijd kan berekend worden via de website van de Sociale verzekeringsbank.
Verplichte pensioenregeling voor specifieke groepen
Voor bepaalde groepen ondernemers geldt een verplichte bedrijfs- of beroepspensioensregeling. Denk aan beroepen in de gezondheidszorg (bijvoorbeeld een huisarts of fysiotherapeut), maar ook bijvoorbeeld zelfstandige schilders. Andere beroepen waarbij dit ook verplicht is zijn:
- Natuursteenbedrijven, vloerenbedrijven en stucadoors- en afbouwbedrijven
- Apothekers
- Dierenartsen
- Fysiotherapeuten
- Verloskundigen
- Medisch specialisten
- Notarissen
- Loodsen
- Roeiers in het Rotterdamse havengebied
Een bedrijfstak of beroepsgroep kan een verplichte pensioenregeling aanvragen. Daarvoor is wel voldoende ondersteuning nodig binnen de bedrijfstak of beroepsgroep.
Pensioen berekenen
Wanneer je wil weten hoeveel pensioen je al hebt opgebouwd, kan dat via de website www.mijnpensioenoverzicht.nl. Inloggen kan met DigiD. Deze website geeft inzicht in de AOW en de pensioenen die je hebt opgebouwd bij een werkgever. Het haalt alle informatie van bijna alle pensioenfondsen op, behalve het pensioen dat je als zelfstandige heeft opgebouwd, tenzij je een verplichte pensioenregeling hebt.
Pensioen zzp en inkomstenbelasting
Als zzp’er is het mogelijk om te profiteren van belastingvoordelen met betrekking tot pensioenopbouw. Het bedrag dat jaarlijks wordt gestort op de zzp-pensioenrekening is aftrekbaar van je inkomsten als zzp’er. Deze aftrek, bekend als lijfrenteaftrek, vindt plaats voordat er belasting is betaald over dat inkomen. Hierdoor wordt het belastbaar inkomen verlaagd en hoef je minder inkomstenbelasting te betalen.
De lijfrenteaftrek biedt een waardevol fiscaal voordeel, omdat er belasting wordt bespaard op het bedrag dat wordt inlegd voor het pensioen. Het gestorte bedrag wordt pas belast op het moment dat het pensioen ingaat en het geld wordt opgenomen. Op dat moment wordt de uitkering belast als inkomen. Het is echter belangrijk om te weten dat er grenzen zijn aan het bedrag dat afgetrokken mag worden van het zzp-inkomen. Deze grenzen worden bepaald door de Belastingdienst en kunnen variëren afhankelijk van de situatie en het fiscale jaar.
Fiscale oudedagsreserve (FOR)
Let op: Deze aftrekpost is sinds 1 januari 2023 afgeschaft.
Een zzp’er met een eenmanszaak of vof mocht gebruikmaken van de fiscale oudedagsreserve. Je kon een deel van je winst reserveren voor de fiscale oudedagsreserve. Over dat bedrag betaalde je pas later belasting. Er gold een maximumbedrag dat je jaarlijks opzij mocht zetten. Wanneer je met pensioen gaat, kon je je oudedagsreserve omzetten in lijfrente. De premie was dan aftrekbaar.
Er waren een aantal voorwaarden die golden voor de opbouw van een fiscale oudedagsreserve:
- Je moet minimaal 1.225 uur per jaar voor je onderneming werken
- Je hebt aan het begin van het kalenderjaar de AOW-leeftijd nog niet bereikt
- Je bent ondernemer voor de inkomstenbelasting
Per 1 januari 2023 is de fiscale oudedagsreserve (FOR) afgeschaft. Dit betekent dat ondernemers hier geen gebruik meer van kunnen maken. Als je al een FOR op de balans hebt staan, blijven de regels rondom het afwikkelen gelden.
Veelgestelde vragen
Een ondernemer kan op verschillende manieren extra pensioen opbouwen bovenop de AOW:
· Een lijfrente bij een verzekeraar
· Een deel van de winst reserveren voor de oudedagsvoorziening
· Het bedrijf verkopen
· De hypotheek aflossen
· Sparen en beleggen
· Oude pensioensregeling voortzetten.
Een pensioensregeling is verplicht voor bepaalde beroepen, bijvoorbeeld huisartsen. Bij vakverenigingen kan worden nagevraagd voor wie er een verplichte pensioensregeling geldt.
Als ondernemer moet je zelf je pensioen aanvullen met een bepaald bedrag. Dit bedrag komt bovenop je AOW. Het is handig om te weten hoeveel je per maand moet opbouwen. Dit verschilt per persoon, maar over het algemeen geldt de volgende vuistregel: zet maandelijks 20% van het inkomen opzij voor het pensioen. Er wordt ook vaak gesproken over een gewenste dekking van 70% van het huidige bruto-inkomen.
Milou Ros is werkzaam als financieel tekstschrijver. Zij schrijft teksten voor verschillende websites in de financiële dienstverlening en heeft een Bachelor Journalistiek van Hogeschool Windesheim te Zwolle behaald.