Ondernemersvertrouwen ook in vierde kwartaal gedaald
-
Auteur:
Milou Ros - Laatst bijgewerkt: 15 november 2023
- Leestijd: 3 minuten
De stemming van ondernemers is in het vierde kwartaal van 2023 weer gedaald. Het ondernemersvertrouwen kwam uit op -10,1. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) op basis van de Conjunctuurenquête Nederland van oktober 2023. Daarnaast worstelen ondernemers steeds meer met een tekort aan vraag naar producten en diensten.
Het ondernemersvertrouwen geeft de stemming van het Nederlandse niet-financiële bedrijfsleven over de ontwikkeling en verwachting van het economisch klimaat weer. In het derde kwartaal van 2023 was het ondernemersvertrouwen nog -8,3. Ook toen was er sprake van een daling ten opzichte van een kwartaal eerder. Ondernemers zijn dus steeds negatiever gestemd en het vertrouwen ligt ver onder het gemiddelde van -3,9.
Negatieve stemming in meeste bedrijfstakken
Het ondernemersvertrouwen was aan het begin van het vierde kwartaal in vrijwel elke bedrijfstak negatief. Vooral in de bedrijfstakken vervoer en opslag en industrie waren ondernemers een stuk negatiever gestemd dan een kwartaal eerder. In de branche vervoer en opslag ging de score van -2,1 naar -8,4 en in de industrie gaat het om een daling van -7,3 naar -13,0. In de sectoren bouwnijverheid en landbouw, bosbouw en visserij zijn ondernemers met respectievelijk -24,3 en -18,3 het meest negatief.
In de branches informatie en communicatie en cultuur, sport en recreatie zijn ondernemers daarentegen lichtelijk positief gestemd. Het ondernemersvertrouwen binnen de informatie en communicatie steeg zelfs van 2,0 naar 2,9. Ondanks een daling van het ondernemersvertrouwen van 0,5 naar 0,1 binnen de cultuur, sport en recreatie daalde het ondernemersvertrouwen, hadden ondernemers in deze bedrijfstak in het algeheel nog steeds een positieve kijk op het economisch klimaat.
Belemmerd door onvoldoende vraag
In de enquête is ook onderzoek gedaan naar de vraag naar producten en diensten. Bijna 20% van de ondernemers gaf aan dat onvoldoende vraag de voornaamste belemmering in de bedrijfsvoering is. In het vierde kwartaal van 2022 ging het nog om 14%. Voor het zesde kwartaal op rij geeft een steeds grotere groep aan met deze belemmering te worstelen.
Hoewel onvoldoende vraag een steeds groter probleem is, worden ondernemers nog steeds het meest belemmerd door een tekort aan personeel. Ruim 40% van de ondernemers geeft aan hier tegenaan te lopen. Daarnaast geeft 9% aan te worstelen met een tekort aan productiemiddelen. Een jaar geleden ging het nog om ruim 20%. Ten slotte zegt 31% van de ondernemers geen belemmeringen te ervaren.
Verwachtingen voor 2024
Ondanks het steeds negatievere ondernemersvertrouwen hebben ondernemers voor 2024 wel overwegend positieve verwachtingen. Voor de verwachtingen worden omzet, personeelssterkte en investeringen behandeld. Ruim 17% van de ondernemers verwacht in 2024 meer omzet te draaien dan in 2023. De verwachtingen van ondernemers zijn daarmee positiever dan een jaar geleden. Vooral in de sectoren landbouw, bosbouw en visserij en verhuur en handel van onroerend goed zijn de omzetverwachtingen gestegen.
Naast omzet verwacht ruim 14% ook meer personeel te hebben in 2024. Bovendien denkt 4% van de ondernemers meer te gaan investeren dan in 2023. Wel zijn er grote verschillen tussen de branches. Terwijl ondernemers in de branches verhuur en handel van onroerend goed en detailhandel er juist goed voorstaan, denken ondernemers in de horeca, bouwnijverheid en landbouw, bosbouw en visserij juist minder te gaan investeren.