Een belangrijk onderdeel van een ondernemingsplan is een marketingplan. Een marketingplan beschrijft hoe een bedrijf op de markt inspeelt. De nadruk ligt hierbij op de behoeftes van de (potentiële) klant. Een marketingplan is een strategisch plan. Dit betekent dat een marketingplan voor een lange termijn keuzes vastlegt, vaak voor 3 tot 5 jaar in de toekomst. Hoe stel je een marketingplan op?
Wanneer een ondernemer zelf een marketingplan schrijft, doet hij dit vaak als onderdeel van een ondernemingsplan. Een marketingplan beschrijft hoe een bedrijf de markt benadert en hoe de onderneming een doelgroep gaat bereiken. Hiervoor is het belangrijk de wensen en behoeftes van de klant in kaart te brengen. Voor een goed en strategisch marketingplan moet je de interne omgeving en de externe omgeving onderzoeken.
Door middel van 7 verschillende stappen kan een (strategisch) marketingplan worden geschreven. Hieronder gaan we uitgebreid in op alle stappen.
De start is het doel van het marketingplan omschrijven. Een marketingplan wordt immers niet zomaar geschreven. Aan de hand van het marketingplan kunnen de marketinginstrumenten worden bepaald. Met deze instrumenten kan de onderneming goed voorbereid inspelen op de markt.
Er zijn verschillende redenen om een marketingplan te schrijven. Daarom is het handig van tevoren te bepalen waarom het marketingplan geschreven wordt. Kijk hiervoor met een helikopterview naar de onderneming. Vaak wordt gedacht dat de focus enkel op groei ligt, maar dat hoeft niet bij een marketingplan. Je kan je bijvoorbeeld ook focussen op het behouden van de huidige positie of juist op het afbouwen van een bepaalde markt.
Een (strategisch) marketingplan start altijd met een SWOT-analyse. Voor een SWOT-analyse is het essentieel de interne en externe omgeving in kaart te brengen. Door middel van een SWOT-analyse worden namelijk de sterktes en zwaktes van een onderneming in kaart gebracht. Ook worden de kansen en bedreigingen van de markt geanalyseerd.
Een belangrijk onderdeel van een marketingplan is de interne analyse. Door middel van een interne analyse wordt de huidige situatie van de interne omgeving in kaart gebracht. De interne omgeving is de onderneming zelf. Wat zijn de sterktes en zwaktes van de organisatie? Hiermee wordt duidelijk waar je organisatie in uitblinkt en waar nog ruimte is voor verbetering. Dit wordt ook wel het in kaart brengen van de strengths en weaknesses genoemd.
Uit de sterke punten blijkt waar je onderneming in uitblinkt en wat de toegevoegde waarde van je onderneming is.
Kennis hebben van de zwakke punten van de organisatie is ook van belang. Hierdoor wordt namelijk duidelijk wat je onderneming kan verbeteren.
Voor een interne analyse kunnen verschillende modellen worden gebruikt, denk hierbij aan een portfolioanalyse, een BCG-matrix, een MaBa-analyse, een 7S-model en een marketingaudit. Op basis van de organisatie en het doel van het marketingplan kan je bepalen welke modellen relevant zijn. Ook de financiële situatie van je onderneming kan in de interne analyse onder de loep worden genomen.
Door middel van een externe analyse wordt de markt verkend. Een externe analyse kan worden verdeeld in een meso-omgeving en een macro-omgeving. Bij een meso-omgeving wordt er gesproken over de bedrijfstak, hiervoor worden bijvoorbeeld de belangrijkste concurrenten in kaart gebracht. Bij een macro-omgeving gaat het om de gehele markt.
In een branche-analyse wordt de gehele meso-omgeving verkend. Een branche-analyse bestaat uit verschillende onderdelen:
Door deze vier analyses uit te voeren wordt een overzicht gecreëerd van de meso-omgeving. Op zoek naar een minder uitgebreide input voor de SWOT-analyse? Dan kan voor de externe analyse een marktonderzoek ook interessant zijn. Voor het marktonderzoek kan ook een literatuuronderzoek (theoretisch kader) worden gedaan. Wel is het belangrijk daar wetenschappelijke bronnen voor te gebruiken.
In een omgevingsanalyse worden alle externe factoren waar een bedrijf geen invloed op heeft in kaart gebracht. Dit wordt ook wel een externe analyse van de macro-omgeving genoemd.
Een omgevingsanalyse kan door middel van het DESTEP-model worden opgesteld en bestaat uit de volgende factoren:
Door een DESTEP-analyse uit te voeren, ben je op de hoogte van alle ontwikkelingen in de omgeving en kan er makkelijker in worden gespeeld op veranderingen. Tevens geeft het inzicht in waar zich kansen en bedreigingen voordoen op macroniveau. Het draagt bij aan het ontwikkelen van een sterke bedrijfsstrategie, waarmee je bedrijf voor kan lopen op de concurrentie.
Met de SWOT-analyse kan een confrontatiematrix worden opgesteld. Hierin worden de kansen en bedreigingen tegen de sterktes en zwaktes uitgezet. Hierdoor ontstaat een matrix waaruit verschillende strategische opties voortkomen:
Deze afbeelding toont een fictieve confrontatiematrix. Hierin wordt de markt uitgezet tegen de onderneming.
De sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen uit de interne en externe analyse worden voor de SWOT-analyse geclassificeerd op mate van belang. Dit geeft een overzicht van de externe en interne factoren van het bedrijf.
In de doelgroep bepaling wordt beschreven wie de (potentiële) klanten zijn en welke behoeften zij hebben. Omschrijf in dit hoofdstuk belangrijke dingen zoals:
Om de doelgroep goed te leren kennen, kan je een persona creëren. Meerdere afdelingen binnen een bedrijf hebben profijt van een persona, denk aan marketing, sales en klantenservice. Uit onderzoek blijkt zelfs dat bedrijven met een persona een hoger rendement hebben op hun marketingactiviteiten. Een persona is een gedetailleerde beschrijving van een fictieve ideale klant. Een persona beschrijft onder andere de kenmerken, motivaties, doelen, frustraties, persoonlijkheden en voorkeuren van de fictieve ideale klant.
Een belangrijk onderdeel van het strategische marketingplan is het formuleren van marketingdoelstellingen. Een marketingdoelstelling maakt duidelijk op welke marketingactiviteiten je bedrijf zich gedurende een bepaalde periode richt. Dit schept duidelijkheid, aangezien marketing een breed vakgebied is. Het formuleren van marketingdoelstellingen kan het beste SMART. Dit betekent dat doelstellingen Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden zijn. Maar wat zijn nou de meest bekende voorbeelden van marketingdoelstellingen?
De bovenstaande doelstellingen zijn erg algemeen en nog niet SMART geformuleerd. Heb je bijvoorbeeld een webshop of website? Dan kunnen er ook specifieke online marketingdoelstellingen worden geformuleerd. Deze doelstellingen zijn vaak wel minder strategisch en meer operationeel en tactisch. Ze kunnen onder meer gericht zijn op:
Wanneer er een uitgebreide SWOT-analyse met confrontatiematrix is gedaan en de doelgroep is bepaald, kan de marketingstrategie worden bepaald. Een marketingstrategie beschrijft de marktsegmenten, met nadruk op de doelgroep. Dit zorgt voor het onderscheidend vermogen van een bedrijf.
Er zijn verschillende strategische opties. Theoretisch gezien wordt er vaak verwezen naar de Ansoff-matrix met verschillende groeistrategieën gebaseerd op een combinatie van nieuwe en bestaande producten en markten.
Daarnaast is de waardestrategie van Tracey en Wiersma ook populair. Hierbij maakt een bedrijf de keuze tussen Product leadership, Customer intimacy of Operational excellence. Deze waardestrategieën worden hieronder toegelicht.
Bij deze waardestrategie ligt de focus op het excelleren op basis van productkwaliteit. Innovatie en merkmarketing is voor deze strategie een zeer belangrijk onderdeel.
Bij deze strategie staat aandacht voor de klant en excellente klantenservice centraal. De focus ligt hiervoor op Customer Relations Management (CRM).
Bij deze strategie excelleert een bedrijf in procesoptimalisatie. Door een optimaal productieproces is het mogelijk voor een zeer lage prijs te produceren. Vaak is er bij deze strategie sprake van een redelijke kwaliteit.
Door een bepaalde strategie aan te nemen als bedrijf, creëer je onderscheidend vermogen. Dit geeft de klant een reden om te kiezen voor jouw bedrijf.
Een belangrijk onderdeel van het strategisch marketingplan is de budget bepaling. Door een marketingbudget te bepalen kunnen namelijk de juiste marketinginstrumenten worden bepaald voor het beschikbare budget. Maar op welke manier kan een marketingbudget het best bepaald worden? Hiervoor zijn een aantal methodes:
Methode | Omschrijving |
---|---|
Omzetpercentagemethode | Budget op basis van een vast percentage van de omzet |
Sluitpostmethode | Het resterende budget na aftrek van alle kosten |
Pariteitenmethode | Budget bepalen op basis van wat de concurrentie besteed aan marketing |
Taakstellende methode | Het budget wordt bepaald op basis van een gewenste omzet. Het budget is dan een instrument voor het realiseren van omzet. |
Maar welke methode is de beste methode? Uiteraard is een taakstellende methode het ideaalbeeld. Dit betekent dat door middel van marketing de gewenste omzet gestuurd kan worden. Helaas is dit niet mogelijk voor ieder bedrijf en in iedere markt. Wat de beste methode is, hangt dus af van de huidige situatie van een bedrijf.
Ten slotte is het zaak de marketinginstrumenten te bepalen. Dit zijn de instrumenten waarmee je je marketingplan gaat uitvoeren.
Voor het bepalen van de marketinginstrumenten kan de marketingmix worden ingevuld, deze bestaat uit de 4 P’s: product, prijs, plaats en promotie. Is er sprake van dienstverlening? Dan gelden er 2 extra P’s, namelijk personeel en proces. Door de marketingmix uniek in te richten ten opzichte van de concurrentie, kan je je succesvol onderscheiden.
Er zijn verschillende vormen van marketinginstrumenten en -activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn:
Tegenwoordig heeft bijna ieder bedrijf een eigen website. Hiervoor hoeft een bedrijf geen webshop te hebben. Door middel van een website is een bedrijf namelijk vindbaar voor iedereen. Op een website kan een bedrijf duidelijk zijn marketingstrategie en branding overbrengen. Hierdoor kan de (potentiële) klant kennismaken met het bedrijf. Een ondernemer kan relatief gemakkelijk zelf een website maken met bijvoorbeeld WordPress. Maar voor een professionele uitstraling is een website laten bouwen verstandig.
Op een website staat vaak veel informatie, ook wel content. Goede content is erg belangrijk voor een website. Hierdoor komt een website namelijk hoger in Google te staan. Maar wat is goede content? Content moet uiteraard relevant zijn voor de doelgroep. Maar het gebruik van de juiste woorden in een tekst is ook van belang. Hiervoor kan bijvoorbeeld een zoekwoordenonderzoek worden gedaan.
Sociale media zijn tegenwoordig een erg populair marketinginstrument en onmisbaar in het strategisch marketingplan. Bepaal van tevoren op welke platformen de doelgroep te vinden is. Dit kan namelijk nogal verschillen. Daarnaast is het ook mogelijk om berichten te promoten op socialemediaplatformen. Het voordeel aan adverteren op sociale media is dat er een gerichte doelgroep ingesteld kan worden. Hierdoor kan een gepromoot bericht op sociale media erg veel conversie opleveren.
Veel bedrijven maken tegenwoordig gebruik van e-mailmarketing. Zij versturen bijvoorbeeld een wekelijkse nieuwsbrief met leuke acties en nieuwtjes over een product. In een nieuwsbrief kan oneindig met content gevarieerd worden. Door gebruik te maken van een e-mailmarketing software, zoals Mailchimp, kunnen e-mails gepersonaliseerd worden.
Het actieplan is een planning waarin duidelijk wordt welke acties op welk moment worden ingezet. Hierdoor wordt gestructureerd gewerkt aan het realiseren van de gestelde doelen. Door elke maand te monitoren wat de marketingactiviteiten voor effect hebben op de doelstellingen, kan ook eventueel worden bijgestuurd.
De effecten van marketingactiviteiten kunnen meetbaar gemaakt worden door KPI’s. KPI’s zijn Kern Prestatie Indicatoren, ook wel Key Performance Indicators in het Engels. Dit zijn specifieke marketingstatistieken waarmee bedrijven de voortgang kunnen meten. Dit zijn vaak de getallen waarmee een CEO de prestaties van zijn bedrijf monitort. Voorbeelden van belangrijke KPI’s:
Een marketingplan is onderdeel van een ondernemingsplan. Een marketingplan is opgebouwd uit 7 verschillende onderdelen:
-Het doel van het marketingplan
-SWOT-analyse
-Doelgroep bepaling
-Marketingdoelstellingen
-Marketingstrategie
-Budget bepaling
-Bepaling marketinginstrumenten
Het is van belang dat een marketingplan een samenhangend geheel is. Soms zijn mensen geneigd alle 7 onderdelen van een marketingplan afzonderlijk in te vullen. Een marketingplan begint altijd met vooronderzoek. Door relaties te leggen tussen de uitkomsten van het vooronderzoek en gebruik te maken van een confrontatiematrix, wordt het plan een samenhangend geheel. Hierdoor kunnen de juiste marketingdoelstellingen worden vastgesteld. Ook kan op basis hiervan een passende marketingstrategie worden gekozen.
Door een marketingplan te schrijven krijg je inzicht in de markt en de behoeftes van de markt. Door het marktonderzoek ben je voorbereid op verschillende situaties die zich (mogelijk) gaan voordoen. Hierdoor kan je inspelen op kansen en bedreigingen en mogelijk de concurrentie voor zijn.
Sociale media